XIDIRé WELİ
Akman Gedik


Juyo tulo bari bi. Zimelé girse pirnıke ver dé biye. Seké vane " zimelbalté" zimele de henené biye. Xav u
xinc raye ra şiyené. Labelé hertim fek huyayiş bi. Pırnıkede girse ser a biye. Pırnıka qertali, pirniké de çeri biye. Mı
piye Xidiri nédibi, yan ki néno mı vir. Vané pirnıka Ap Weli ki, zaf xedar gırse biya. Dewa ma de Ali'yé Ap İsi esto,
pirnıka dé ki heni gırs a. Vané rojé Ap Weli vato :
--- Lawo Alo, mın u to ke heywan biyené, ma pirnıkané xo ra néeşkiyené ke biçerime
Ez heni bawer kena ké pirnıka Xidiri şiyare pirnika piye xo. Kesi Xidir qet muruzun nédibi. Her waxt huyene. Sosret
bi, leqçi bi. Xeylé meseleyé xo bi. Dewa reqasan de meseleyé Xidiri zaf ené vatené. Ez wazen it(y)a né meseleyan ra çend teneyan biyari ré zon(Ziwan), bınusi.


Serra 1966 de, weté aşma tebaxe de, Gimgim de hardlerz beno. Şare Gımgımi né hardlerzi
İ de xeyle anit.
Hema- hema her çeyi ra ju insan merdibi. Boni şaniyayibi war. Feqiriyé, xo ra qet qal mékeme. Hardlerz ra
çend heşti tepiya, Belediyaya Gimgimi, seré xana çend kiloyi bırınc, şekır, tayé ki çi-miyé erzaqi kena vila.
Xidir maya xo Moveté ceno (geno) şono Gimgim. Amika Moveté tever ra vindena. Xidir kuno zeré. Zemané ra tepiya vecino eno. Niya tal u tirş o. Rengé xo heni sipéloçiko. Kardi piro dé, ci ra goni néna. Amika Moveté bi (hebe)
vengé de hersin pers kena, vana ;
--- Ero Xido, kané bırınc, kané erzaqé ma
Xidir Vano:
--- Dayé, vané ' tı bekar a' ma danime éyé ke wayiré xana yé
Amika Moveté:
--- Ero ez ci de féké piyé nina keri! Tı qeyi békar a! No karé çé ma kuli tı kena.
Tabi Amika Moveté néşona ser ke, bı Tirki mordemo nézewejiyayi ra vané békar.

Anciya rojé zerré Gimgimi de ju (yew) xorté de dewané Gimgimi ra wo, esker ra amo izne. Hebé juyé
reqasaniji céreno. Juyo reqasanij hewalé eyé eskeriyo. Nata- bota pers beno. Xidiré Weli a saeté doti ra eno.
Mılet musnéno lajeké eskeri, vané " Ano mordemo ke eno reqasanıjo". Merhabatiyé dané jubini. Keyf halé jubini pers bené. Lajeko esker vano," Wulle kek Xidir zemané mı çino, ez hiréyé aşmé de gereke yaceri şori esker. Çeyé (keye) Alişani ra zaf silamé mı vacé. Vacé ke Alişani ré mereq mekeré". Na qesa dime Xidir berkemi beno,vano " Wullé niya nébeno. Tı poncé aşmé de meymané mina". Lajeko esker fam nékeno, vano ke" Wulle kek Xidir zaf tesekur kena. Qet waxté mı çino" Xidri anciya vano ke" Wullé tı poncé aşme de meymané mina"
Waxto ke waşi éné çenitené zaf beno haylemé. Şodir şefaq de qerri u werriya pala wa. Xeberdayişé cénika qet néxelesino. Her kes wazeno ke, zemané rew mergané xo biçino. E Xidiri tayé waşé xo esto, nezdiyé birré werti de ro. Labelé cayé de xelé zahmeto. Kaş u kuşo. Tayé cayé xo çalé. Uja tirpané anitené xelé zahmeta. Xidir dewijané binan ra xelé raveri dest keno ci, kuliné ra heré herey xelesino ra. Rojé mordemé lé merga Xidiri ra véreno ra. Hal u xatiri ra tepiya mordem vanoke"
--- Xidir çixas waş kuno to dest
Xidir vano:
--- Wullé berdé(2) ra 25 girzeyi kemiyé
Mordemek fam nékeno, Vano:
--- Wullé rind kewto to dest. Xele kewto to dest.
Tabi Xidir névano ke kuli piya 5 girzeyi kewté mı dest. Nameyé berdé esto. Ayera vano berdé ra 25 girzeyi kemiyé.
Kaniréş ( Karliova) nezdiyé Gimgimi yo. Çiftlig vané, dewéde Kanireşi esta. Dewa çiftligi dé ju dewijé ma musnedar (malim) o. Namé xo Wusen o. Rojé, zeré Xidir wazeno ke şoro Wuseni bivino. Dano rayé ra şono. Çend saati ra tepiya, nezdiyé çiftligi keno. Nezdiyé dewe de rasté ju kaleki eno. Jubin ra pers bené. Kalek qeséweş o. Yaxeyé Xidiri gureto néverdano ra. Xidir aciz biyo labelé kıfş nékeno. Xo xo de ki fikirino,’ Ne kaleki dest ra ez se xo raxelesini ?’ Merik sa u so ra, hekır u nekır ra pers keno. Vano:
--- Ma xé ra tı ama Çiftlig?
Xidir zaf aciy biyo, taqalé tey némenda. Véşaniyé qet pers meké, vano:
--- Wulle ez bı şuwanétiyé cérena.
Mexsus heni vano ke, wa kalek yaxé ey raverdo. Tayina weşa kaleki ra şono. Çimé kaleki bereqiné, çar bené ya. Hebe huyayiş vano:
--- Wullé xiziri tı ma ré ruşna. Ma niya qurşuné (mermiyé, gulla) bıerzimé şuwané nékuno ma dest. Kami tı ma ré ruşna, wa heq dest- payané dé de bo.
Xidir huyéno. Xo xo de vano ke, "dé bé tezé safi ke. Ma xo ré leqi kerd. Kalek na wo rast hebé şuwani céreno" Xidir beçika xo duri ra çarneno, ano veré xo de hard musneno kaleki vano:
--- No malé tuyo
Kalek vano:
--- La lawo malé mı na verdé çı céreno. Malé mı ha wo uja.
Hebe beçika xo duri musneno Xidiri. Xidir qayt keno ke çaré çino. Yaxé xo kewto desté kaleki. Xidir niyadano ke, werté mali de ju beran esto, qoçé ey mévace tı vana qoçé gayiyé. Mordem şikino 100- 150 metro duri ra qoçané berani bivino. Xidir vano:
---Apo tı aye mevacé, no berané to kol o yan zi kel o.
Tabi kalek zaf hers beno. Labelé kıfş nékeno. Vano :
--- La -lawo tı hona berané koli u keli nas nékena. Tı be na qené şona mali? Şo; oxiré to yakerdi bo. Xidir xatir wazeno u çapik çapik dano raye ra şono.

Zemané banqé kredi déné dewijan. Dewijan hebé né kredi tedariké çéyi néné ro. Rojé, ju dewiji teba
Xidiri ra şoné banqe. Dewijke kuweno zeréyé banqe, niyadano ke zaf temiz o (paqijo). O bi lastikané
qerayo. Seréyé xo hejneno vano:
--- Xido, beno ke ma bi lastikané qera niya zeréyé banqe de...
Xidir vano:
--- Wullé nébeno. Tı gereke lastikané xo vecé.
Dewij juyé bı didine nékeno u lastikané xo veceno. Xidir çim şikneno ju hevalé xo vano; lastikané ey wedaré. Karé dewiji xelesino, vecino tever ke, cayé lastikan de pepug waneno! Nata- bota pers keno, juyo ke bivino, qet çin o. Teseliya xo kuna, vano: " Lawo Xido to be çimané sereyé xo di, mı lastike xo itya veti bi. Né bi sır, se bi"
Xidir vano:
--- Wullé mi di ju mordemi dest de bi, na heti ser şi. Hebe dest ci ré işaret keno. ‘Tı ke tayé ecele bikeré, resena cı’. Nameyé ju mordemo ké alaqa xo çin a dano ci. Dewij juye bı didine nékeno, vecino tever. Çapik- çapik reseno mordemoké Xidiri nameyé ci do. Beno yaxeyé mordemi ra, hejneno, Vano : " Ero kané lastiké mı" Merik şaşe né dewiji maneno. Beno mat, nezano ke ci ra çi vaco. " Tı çı vana, çı lastik e. Ez tawa hay ré çiyé niya". Dewij defeye biyo hersin. Ze adiré suri. Yaxeyé mordemi kewto dest, dest ra newecino. Meriki hejneno, se hejneno. Xidir qayit beno ke vaziyet beno xirab,vecené lastikané dewiji ané dané ci. Mordem yaxeye xo ci ra xelesneno ra, vano:" Şima kami no her xapina? Şima heq kené, Ali kené dolimena niya mékere"
Xo ra tucaré mali u dawari, timutim heté Erziromi ra améne Gimgim u dewané Gimgimi. Rojé zeréyé Gimgimi de dewiji dormeyé ju tucari de biyé topi. Tucari ra vaneke ewlo verinde be dewa ma. Kuli pesna mal dawaré dewa xo dané. Vanéke mal- dawaré rotişi dewa ma de zafo. Xidir ke nayé heşneno, tucari ra vano ke:
" Tı sifto veren be dewa ma. Mal- dawaré rotişi zafo. Mevinde be. Zaf pesna mali, mangayané rindan dano.Weşa tucari ra şono. Tucar vano " Wullé heni soz. Ez verinde ena dewa şima. Nameyé to bı xer. To ra vané çı. Ez ke amaya dewa şima, ez to re pers bena"
Xidir vano :
--- Vaceke Xidiro çepilderg. Tı dewa ma de kamira vacé, çeyé Xidiré çepildergi kotiro. Kuli musnené to. Çira kuli mı naskené.
Tewr alaqa Xidiriyo çepildergiyé çiné biye. Miyandoşe Xidiri teng u bari bi.Çı çepildergiyé, çı hal... Ayera tepiya dewe de pero jubini naskené zaten. Xidiri waşto ke, wa tucar bero dewa ma.
Demé Cuntaya 12é Eylul 1980 de dewa ma xeylé anit. Xeylé operasyoni werdi dewa ma. Rojé, ancina operasyon biyo. Eskeran ceni u camerdi werté dewe de kerdé top. Xeberé da muxtari ke kes çeye xo de némano. Her kes bero werteyé dewe. Ap Şaw veciyo tever.Qet hayre çiyé niyo. Xora goşan ra giran bi. Verva gomeyé xo şono. Başçawuş qerreno, bı tirki: " Hey adam! Çabuk geri dön, buraya gel! ‘. Ap Şawi ra qet veng névecino. Dewam keno verva gomi şono. Başçavuş anciya hebe hers qerreno u xeberi dano. Xidir xo tayé keno pejmurde, sayke tirki niya némecet zano, vanoké: " Qomitan beg, o sığırdır"
Başçawuş bı tirki:
--- Ne sığırı ulan. Basbayağı insandır işte.
Xidir:
--- Qomitan Beg,he insandir ema kulaği yoxtir.
Bı desté xo, goşé xo musneno Başçawuşi. Hebe işaret vanoke o kerr o, néheşneno.
Başçawuş:
--- Sağır mıdır ulan.
Xidir seréyé xo manaya ‘heyayi’ de hejneno. Ap Şawi ki kuyayiné ra xelesneno ra.
Mı şimaré tayé şenik behsé meseleyané Xidiré Weli kerd. Weşa şima wendoxan ra ke şi, ez zaf baxtiyar bena. 5 é aşma hamnaniya péyéne de xeberé ameyé, xeberé de talé. Vaké ‘Xidir şiyo rama Heqi’ Heyy, heyfé to piyayi. Merdené, tı teyna ke xo bigoyné. Sébiyené, merdéna kamaxé tı niya sotrax biverdené ra, bişiyené! Kam çi zano, Xidiri belki hona ma ré çend meseleyé bini vatené.Mekané to gul u nur bo. Ez zanen zeréyé to ra hertim rindiyé u huyayiş verdéné ra. Tı ma vir ra néşona Xidiré Weli. Tı çimané mi de Xidiro çepilderga. Oxir bo. Bizané ke, domané dewa ma ke ameyimé télewe, tı zeréyé qesané ma dera. Xo ra weşiye ki
na niya? Yani merdené xoverakerdiş kerdena. Se vaci ; Xidiré Weli, Xidiro çepilderg mekané to cennet bo. Merdené birayé weşi ya. Nameyé to seré zoné ma ra qet néşono, bizané.
http://www.vartositesi.com/

Gönderen www.vartositesi.com 7 Mayıs 2009 Perşembe

1 Responses to Xidiré Weli - Akman Gedik

  1. Mutlu Haner Says:
  2. Hangi dilden olursa olsun yazdıklarınızı keyif duyarak okuduyorum. Ancak tüm yazılarını zannediyorum okumuş değilim. Her Ayrılık Bir Hüzündür ile Gımgım Zereya Ma De ve bir de diğer Varto sitlerinde bir kaç yazılarınızı okudum. Aslında daha fazla yazı beklemeye hakkımız var mı bilemiyorum ama kanımca bu gereklidir. Sizce de öyle değil mi? Teşekkür ediyorum neslim adına...



    Mutlu Haner

     

Yorum Gönder

Subscribe here

[ + ]